راه های تقویت فن بیان و سخنرانی،
در مقاله‌ی امروز «آموزشگاه فنان» قصد داریم چند و چون تقویت فن بیان را به شما آموزش دهیم و از نکاتی کلیدی و ظریفی که در این حرفه وجود دارد، برای شما صحبت کنیم.
تقویت فن بیان شاید در ابتدا سخت و پیچیده به نظر برسد، اما با یادگیری اصول اولیه‌ی آن، می‌توان پیشرفت چشمگیری را در مهارت سخنوری، شاهد بود. به علاوه، از آن‌جایی که فن بیان و فن سخنرانی رابطه‌ی تنگاتنگی با هم دارند، اندک نکاتی را به صورت رایگان، در رابطه با فن سخنرانی نیز، در اختیار شما عزیران قرار خواهیم داد. پس با ما همراه باشید.
اهمیت فن بیان در زندگی، بسیار بیشتر از چیزی است که حتی فکرش را کنید. فن بیان صرفا یک مهارت ساده نیست؛ بلکه کلیدی است که دروازه‌های موفقیت را در جای جای زندگی برای شما خواهد گشود. به علاوه، مهارت‌های فردی همیشه به کار و تخصص مربوط نمی‌شوند، به عبارت دیگر همه‌ی مهارت‌های فردی را نمی‌توان با درس و دانشگاه فرا آموخت و از آن‌ها به صورت مستقیم کسب درآمد کرد.
به صورت کلی مهارت‌های یک فرد را می‌توان در دو دسته تقسیم‌بندی نمود؛ دسته‌ی اول همانی است که توضیحش را در سطر پیشین ارائه دادیم و با عنوان مهارت‌های سخت شناخته می‌شوند. دسته‌ی دوم اما مهارت‌های نرم یا «Soft Skills» نام دارد که البته تاثیرش در زندگی، به مراتب بیشتر از مهارت‌های سخت است. فن بیان نیز دقیقا جزو مهارت‌های نرم برشمرده می‌شود. به همین دلیل، در سال 2021، بر تقویت فن بیان، تاکید بسیاری وجود دارد.
فن بیان چیست؟ چرا اینقدر مهم است؟
بدون شک هیچ کس منکر اهمیت فن بیان و سخنرانی، در زندگی شخصی و اجتماعی‌اش نخواهد شد. اهمیت این فن آنقدر بالا و تعیین کننده است که بسیاری از افراد، به هر دری می‌زنند تا بتوان یک استاد مسلط و مجرب، برای یادگیری فن بیان پیدا کنند.
تقویت فن بیان نیز آرزوی تک تک ماست؛ قطع به یقین، شما هم در زندگی خود موقعیت‌هایی را تجربه کرده‌اید که در آن، به دلیل ضعف و ناتوانی در بیان منظور خود، دچار مشکل شده‌اید. شکی ندارم که شما هم مثل من، در طول عمرتان در هزاران بحث و جدل شرکت کرده‌اید، اتفاقا حق هم تمام و کمال با شما بوده است، اما چون فن بیان مناسبی نداشته‌اید، شکست سختی خورده‌اید و شاید تا چندین روز بعدش، تازه یادتان آمده که باید در آن موقعیت چه جوابی می‌داده‌اید!
می‌بینید؟ از هر لحاظی که فکر کنید، این مهارت بسیار کلیدی و تاثیر گذار است. مثلا در همین حال و هوای مناظره‌های انتخابات 1400، کدام یک از کاندیداها بیشتر به دل شما نشست؟ به کدام یک اعتماد بیشتری پیدا کردید؟ طبیعتا هر کسی که بهتر، شمرده‌تر، شیواتر و فصیح‌تر صحبت می‌کرد، توانست توجه شما را بیشتر به خودش جلب کند؛ کسب اعتماد، چه از نظر عاطفی و چه از نظر حرفه‌ای، یکی از مزایای تقویت فن بیان است.
به عنوان حسن ختام این بخش، بگذارید این سه دلیل را به عنوان اهمیت فن بیان مطح کنیم:
- دفاع از حق و حقوق خود، قانع کردن افراد و تاثیرگذاری، تنها با تقویت فن بیان ممکن است.
- موفقیت در یک مصاحبه شغلی، پیدا کردن شغل و برقراری ارتباط موثر در محیط کار، همگی به لطف یک فن بیان خوب میسر خواهد شد.
- تقویت فن بیان در زندگی شخصی، عاطفی و اجتماعی، بدون شک ارزش و احترام شما را افزایش خواهد داد.
راهکارهایی برای تقویت فن بیان
این همه از مزایا و اهمیت فن بیان در زندگی برایتان حرف زدیم و کلی مقدمه‌‌چینی کردیم تا فقط یک موضوع را مطرح کنیم؛ تقویت فن بیان و کسب و این مهارت، غیرممکن نیست. فن بیان هم مثل هر مهارت دیگر، با یادگیری اصول اولیه، با آموزش، با تمرین و ممارست، تقویت می‌شود و پیشرفت می‌کند.
با راهکارها و اصولی که در ادامه به شما آموزش می‌دهیم، می‌توانید در طی چند ماه، البته با تمرین مدام و تلاش خودتان، مهارت فن بیان را در خود تقویت نمایید و معجزه‌ای در زندگی خود بیافرینید.
راهکارهای تقویت فن بیان را می‌توان به سه دسته تقسیم نمود:
• مهارت‌های رفتاری و ذهنی
شاید بتوان ادعا کرد که مهارت‌های رفتاری و ذهنی، مهم‌ترین عامل در تقویت فن بیان باشند. مهارت‌هایی از جمله تقویت اعتماد به نفس، فروتنی و عدم غرور، زبان بدن و یا حفظ خونسردی و آرامش و مقابله با استرس، در این بخش قرار می‌گیرند.
• مهارت‌های آماده‌سازی صدا
بعد از آمادگی ذهنی و رفتاری، نوبت آن است که سلاح از نیام برکشید و آن را تیز کنید! در مبحث فن بیان، سلاح شما، صدا و زبان شماست، پس باید قبل از ورود به کارزار اصلی، این دو را نیز اماده نمایید. تقویت زیر و بم و قدرت صدا، گرم کردن تارهای صوتی، تکنیک‌های تنفسی، تسلط به کنترل حجم صدا و مهارت‌هایی این قبیل، در این دسته قرار می‌گیرند.
• مهارت‌های مربوط به صحبت کردن
اکنون شما آماده هستید تا وارد میدان شوید و خودنمایی کنید! اما هنوز باید چند مهارت دیگر را نیز یاد بگیرید؛ مهارت‌هایی چون استفاده از کلمات مناسب، تقویت دایره‌ی لغات، آرام و شمرده صحبت کردن، توجه به تلفظ صحیح و درست، توجه به قواعد زبانی و البته انواع تکنیک‌های تمرینی، در این بخش از تقویت فن بیان، قرار می‌گیرند.
تقویت مهارت‌های رفتاری و ذهنی
در تقویت فن بیان، اولین قدم توجه به مهارت‌های رفتاری و ذهنی است. همانطور که در بخش پیشین اندکی به شما توضیح دادیم، تقویت این دستهت از مهارت‌ها، کلید آمادگی و پیشرفت در فن بیان است. بگذارید اینطور بیان کنم، شما هرگز به فن بیان خوب دست پیدا نخواهید کرد، مگر با تقویت این مهارت‌ها.
مهارت‌های رفتاری و ذهنی در تقویت فن بیان، به شرح زیر است:
تقویت اعتماد به نفس
اعتماد به نفس، عنصر اصلی فن بیان خوب و یک سخنرانی بی‌نقص است. قبل از رفتن به سراغ هر چیزی، ابتدا باید اعتماد به نفس خود را تقویت نمایید. ترس را کنار بگذارید، و تمام شنوندگان و ببنندگان و افراد حاضر را نادیده بگیرید. فکر کنید در اتاق تنهایید و دارید برای خودتان صحبت می‌کنید. مثلی هست که می‌گوید: ادایش را در بیاورید تا به واقعیت تبدیل شود!
هیچ‌کس به فردی که اعتماد به نفس نداشته باشد، توجه نخواهد کرد. اعتماد به نفس، حتی اگر افراطی هم باشد، به نوعی احترام و تحسین مخاطب را برمی‌انگیزد، به عبارت دیگر، اگر با اعتماد به نفس رفتار کنید و صحبت نمایید، گویا شمشیر را از رو برای دشمن بسته‌اید! البته توجه داشته باشید که دچار غرور بیش از اندازه هم نشوید، زیرا هر اندازه که اعتماد به نفس در تقویت فن بیان مفید است، غرور بی‌جا به همان اندازه مخرب خواهد بود.
توجه به زبان بدن
توجه به زبان بدن نه تنها در تقویت فن بیان، بلکه در هر موقعیت و در هر وضعیتی، بسیار مهم است. زبان بدن نیز با اعتماد به نفس ارتباط مستقیمی دارد و به نوعی با گره خورده‌اند؛ اگر واقعا اعتماد به نفس ندارید، حداقل می‌توانید با زبان بدن و استفاده از ژست‌های قدرت، تظاهر به داشتن اعتماد به نفس کنید و مخاطب را به خود جذب نمایید.
همانطور که گفتیم، فن بیان نه تنها در سخنرانی، بلکه در تمامی ابعاد زندگی می‌تواند مفید باشد؛ زبان بدن نیز همینطور. با تصحیح طرز نشستن و ایستادن، هم بدون استفاده از زبان، به مخاطب خود انواع پیام‌ها را می‌رسانید، هم به بهبود فن بیان خود کمک خواهید کرد.
حفظ آرامش و کنترل استرس
از دیگر نکات مهمی که باید به هنگام تقویت فن بیان به یاد داشت، حفظ آرامش و کنترل استرس است. به هنگام سخنرانی در مقابل جمع یا اصلا در هر موقعیت دیگر، آرامش می‌تواند رمز موفقیت شما باشد. نگران هیچ چیز نباشید، هیچ سخنرانی و کنفرانسی به حیات و ممات شما بند نیست، پس لازم نیست به لرزه بیفتید و از اضطراب یخ کنید!
به علاوه، توجه داشته باشید که استرس، می‌تواند هر چیزی که برای موقعیت پیش رو آماده کرده‌اید را از بین ببرد! استرس و فراموشی رابطه‌ی مستقیمی با هم دارند، پس سعی کنید با استفاده از تکنیک‌های مختلف، مثل تکنیک‌های تنفسی و… استرس خود را کنترل نمایید.
مهار احساسات
احساسات و کنترل آن‌ها در تقویت فن بیان، می‌تواند تا حدودی برای اشخاص تازه‌کار، پیچیده باشد. بگذارید اینطور بگویم، استفاده از احساسات در فن بیان، در بعضی موارد لازم و ضروری است. مثلا به هنگام یک سخنرانی، شوخ‌طبعی و هیجان و برانگیختن احساسات و تعصب افراد، می‌تواند تاثر کلام شما را تا حد زیادی افزایش دهد.
اما هنر این نیست که برای هر مطلبی و در هر موقعیتی از احساسات استفاده نمایید. هنر آن است که از این عناصر، به جا و به اندازه استفاده کنید. هر چقدر که به کار بردن احساسات می‌تواند در موفقیت و تقویت فن بیان موثر باشد، استفاده‌ی نابه‌جا نیز همانقدر زیان‌بار خواهد بود.
مهارت‌های مربوط به آماده‌سازی صدا
قدم دوم در تقویت فن بیان، آماده‌سازی صدا و تمرینات مربوط به آن است. اصلا دلتان نمی‌خواهد که به هنگام سخنرانی در مقابل جمع و یا در یک مصاحبه‌ی کاری، به حد خفگی به سرفه بیفتید! یا اینکه صدایتان را بی‌خود و بی‌جهت بالا ببرید، یا اینکه آنقدر آرام حرف بزنید که حتی خودتان هم صدای خودتان را نشنوید.
از مهارت‌های مربوط به آماده‌سازی و کنترل صدا در فن بیان، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
تقویت قدرت و حجم صدا
این مهارت در تقویت فن بیان، شاید بیشتر به درد کسانی بخورد که قصد دارند سخنرانی کرده و یا در یک کنفرانس شرکت نمایند. کنترل حجم صدا، در چنین موقعیت‌هایی اهمیت دوچندان پیدا می‌کند و تسلط در این موضوع، نشان ورزیدگی و مهارت شما خواهد بود. به هنگام سخنرانی، صدای شما باید به حدی بلند باشد که به گوش همه برسد، به حدی نیز باید واضح باشد که افراد در شنیدن کلمات دچار اشتباه نشوند. لرزش صدا نیز باید برطرف شود.
به طور مثال، آواز خواندن می‌تواند در بهبود فن بیان بسیار موثر باشد. به هنگام آواز خواندن، هم صدای شما تقویت می‌شود و هم اینکه یاد می‌گیرید به موقع حجم صدا را افزایش دهید و به موقع از آن بکاهید. به شناسایی نقاط ضعف شما نیز کمک بزرگی خواهد کرد.
توجه به زیر و بم صدا
در ادامه‌ی همان بحث پیشین، موضوع توجه به زیر و بم صدا نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. توجه به زیر و بم صدا و استفاده‌ی به جا و به موقع از آن، می‌تواند تاثیر سخن شما را دو چندان کند و فن بیان شما را در حد افراد حرفه‌ای، بهبود خواهد داد. درست مثل نمونه‌های پیشین، استفاده‌ی نابه‌جا از این مهارت می‌تواند اثر عکس داشته باشد.
گرم کردن تارهای صوتی
مثالی که در ابتدای همین بخش زدیم را به یاد آورید؛ هیچ کس دوست ندارد به هنگام حرف زدن و سخنرانی، به سرفه بیفتد و در مقابل مخاطبانش خوار شود! اکثر افراد، بعد از یک صحبت طولانی، حتی با نزدیگان خود (در حد مکالمات روزمره) دچار سرفه و خستگی و تا حدی درد، در ناحیه‌ی تارهای صوتی خود می‌شود. فن بیان، این دسته از مهارت‌ها را نیز شامل می‌شود. اما راه حل این مشکل چیست؟
در تقویت فن بیان، به تقویت تارهای صوتی نیز اهمیت بسیاری داده می‌شود. شاید بتوان گفت که همه‌ی مهارت‌های ذکر شده در این بخش، به نوعی با تقویت تارهای صوتی گره خورده‌اند. سعی کنید هر روز صبح صدایتان گرم کنید، عضلات صورت خود را بکشید، تمرین‌های تنفسی انجام دهید، و تارهای صوتی خود را ورزیده کنید.
مهارت‌های سخنرانی و صحبت کردن
قدم نهایی در تقویت فن بیان، توجه به مهارت‌های سخنرانی و بهبود شیوه‌ی صحبت کردن است. زبان شما، بزرگترین سلاح شماست؛ با به کارگیری مهارت‌های دو بخش پیشین، سلاح خود را آماده نمودید و اکنون فرصت آن است که با فنون و اصول مناسب، از آن استفاده نمایید. فن بیان، به صورت کلی دو بخش است، بخش آول آمادگی‌های فردی است، که در تا قبل از این به آن پرداختیم، بخش دوم مهارت‌های زبانی است که در این بخش به آن‌ها خواهیم پرداخت.
از جمله مهارت‌های سخنرانی و صحبت که در فن بیان مطرح هستند، می‌توان موارد زیر را نام برد:
آرام و شمرده صحبت کردن
هر اندازه که آرام‌تر و شمرده‌تر صحبت کنید، به نوعی بیشتر در قلب مخاطب خود نفوذ خواهید کرد. همان مثال انتخابات 1400 را دوباره به یاد بیاورید، بدون شک در تمامی مناظره‌های پخش شده در این چند وقت اخیر، کسی که توانسته باشد آرام‌تر، متین‌تر، شیواتر و شمرده‌تر حرف بزند، اعتماد بیشتری را به خود جلب کرده است.
شمرده صحبت کردن به این معنا نیست که با یک سرعت خاص، آرام و یا سریع صحبت کنید، بلکه به معنای وضوح در بیان کلمات است. چه بسا افرادی که آرام و ملیح صحبت کنند، اما باز هم کسی متوجه‌ی حرفشان نشود. کلمات و عبارات را درست بیان نمایید، آن‌گاه خواهید دید که فن بیان شما تا چه اندازه پیشرفت خواهد کرد.
توجه به دانش زبانی
در قدم بعد به هنگام تقویت فن بیان، باید دانش زبانی خود را افزایش دهید و ضعف‌های خود را برطرف نمایید. دانش زبانی شامل توجه به قواعد دستوری، و انتخاب کلمات و عبارات صحیح است. فن بیان شما به چشم نخواهد آمد اگر: معنی کلمات را ندانید و آن‌ها را در موقعیتی نامناسب به کار ببرید، یا اینکه از جای درست فعل و فاعل در جمله اطلاع نداشته باشید.
سعی کنید بیشتر کتاب بخوانید، دایره‌ی لغات خود را افزایش دهید، پادکست و سخنرانی‌های معتبر را گوش دهید و ببینید که اساتید زبان فارسی، چگونه صحبت می‌کنند. بعد از آن، شما هم سعی کنید که دنباله‌روی همان‌ها باشید، اما تقلید نکنید.
تمرین و ممارست خوب صحبت کردن
در آخر، مهم‌ترین عامل در به بار نشستن تمامی تمرینات و مهارت‌هایی که تا به الان ذکر کردیم، تمرین و ممارست است. نه در تقویت فن بیان، بلکه در هر مبحث و حیطه‌ی دیگر، تمرین تنها چیزی است که می‌تواند موفقیت را به ارمغان بیاورد. در فن بیان نیز تمریناتی وجود دارند که می‌توانند بسیار کارا و مفید واقع شوند.
برای تقویت فن بیان در خانه و آمادگی برای سخنرانی، می‌توانید کار را از کتاب خواندن برای بچه‌ها شروع نمایید. این کار به شما کمک می‌کند که تمامی مهارت‌های ذکر شده را به نوعی برای کودک اجرا کنید، بدون اینکه قضاوت شوید.
شاید بهبود فن بیان و به کار بردن چندین مهارت به صورت همزمان، ابتدا سخت و چه بسا غیرممکن به نظر برسد، اما بعد از چند وقت، خواهید دید که چگونه بر تمامشان مسلط شده‌اید.
خرید پکیج آموزش ویدیوی فن بیان برای اولین بار در سراسر کشور
آدرس: ستارخان ، بین چهار راه خسرو ،جنب پست بانک پلاک884
شماره تماس ها :
سوالات متداول
چرا تقویت فن بیان مهم است؟
فن بیان یکی از مهارت‌هایی است که در تمام ابعاد زندگی کاربرد دارد؛ چه در زندگی شخصی، در زندگی شغلی، خوب صحبت کردن می‌تواند موفقیت شما را به همراه داشته باشد.
برای تقویت فن بیان چه مهارت‌هایی را باید آموخت؟
مهارت لازم برای تقویت فن بیان، به سه دسته‌ی مهارت‌های رفتاری و آمادگی‌های ذهنی، مهارت‌های آماده‌سازی و تقویت صدا، و مهارت‌های مربوطه به دانش زبانی و سخن گفتن، تقسیم می‌شود.
نقش اعتماد به نفس در تقویت فن بیان چیست؟
اعتماد به نفس، کیفیت فن بیان شما را افزایش می‌دهد. در هر موقعیتی که باشید، اعتماد به نفس می‌تواند موفقیت و البته احترام و تحسین مخاطبان را به همراه داشته باشد. البته توجه داشته باشید که کبر و غرور، با اعتماد به نفس متفاوت است.